Pistoia: een inspirerend werkbezoek aan Italiaanse scholen 12/05/2025

Tussen traditie en innovatie

Hoewel het bezoek startte in Firenze, lag de echte focus op de scholen in Pistoia. We brachten verschillende dagen door op I.T.T.S. “S. Fedi - E. Fermi”, een grote technische school die opleidingen aanbiedt van elektronica en mechanica tot chemie en constructie. Wat meteen opviel: de combinatie van inhoudelijke diepgang met projectmatig werken. Leerlingen ontwerpen er bijvoorbeeld digitale raceauto’s voor regionale wedstrijden of simuleren modelspoorwegen met behulp van PLC-sturing. En dat alles met beperkte middelen, maar veel creativiteit.

Ook in de opleiding constructie zagen we hoe theorie en praktijk mooi samenkomen. Leerlingen leren er op speelse wijze hoe ze met fotogrammetrie 3D-modellen maken, om die vaardigheden later te vertalen naar het werkveld van landmeters en technisch tekenaars.

In Pescia bezochten we ITS Marchi-Forti, een school die we al eerder mochten verwelkomen in België. Het was bijzonder waardevol om hun werking nu ook ter plaatse te mogen ervaren. Ook daar viel de projectmatige aanpak op, met veel aandacht voor technische vorming in elektronica. Hoewel het werk vaak gesimuleerd wordt op de computer, zagen we gemotiveerde leerlingen en een heldere focus op technische vaardigheden die voorbereiden op het werkveld.

Leren mét en van elkaar

Wat ons keer op keer opviel: de betrokkenheid van leerlingen. Ze begeleiden bezoekers, leggen hun werk uit, en zijn zichtbaar trots op hun projecten. Leerkrachten vragen zonder schroom hulp aan hun leerlingen bij taalbarrières en omgekeerd stappen leerlingen uit hun comfortzone om te vertalen en uitleg te geven. De band tussen leerkracht en leerling is warm en wederzijds. Een sterk voorbeeld van hoe relationele nabijheid het leerproces versterkt.

Volwassenenonderwijs: gelijkenissen en verschillen

Ook het volwassenonderwijs kwam aan bod. In Pistoia bezochten we lessen Italiaans en burgerschap, bedoeld voor jongeren die dreigden uit te vallen in het dagonderwijs. De school biedt hen nu een flexibel traject aan: werken overdag, studeren ’s avonds. We ontmoetten een gemotiveerde groep cursisten die zich voorbereiden op de Italiaanse staatsexamens, met ondersteuning van een betrokken team.

Het systeem verschilt duidelijk van het onze, met meer focus op kennisverwerving in plaats van competentieontwikkeling, maar de gedeelde drive om volwassenen kansen te geven, verbindt ons.

In Pescia bezochten we ook ITS Marchi-Forti, waar we eerder al collega’s van mochten ontvangen. Het was verrijkend om de werking van deze school nu ook van binnenuit te ervaren. Opnieuw zagen we projectmatig werk, veel motivatie bij leerlingen, en een duidelijke koppeling met de arbeidsmarkt.

De leerkracht maakt het verschil

Hoewel sommige gebouwen aan vernieuwing toe zijn, sprong vooral de menselijke kracht van het onderwijs eruit. We ontmoetten geëngageerde leerkrachten die – ondanks het soms starre onderwijssysteem – met passie en toewijding lesgeven. Het zijn professionals die buiten de lijntjes durven kleuren en hun leerlingen stimuleren om mee te bouwen aan hun school. Denk aan de leerlingenraad die een hele themadag op poten zette, inclusief ontvangst en security.

Inspiratie voor eigen praktijk

Ons bezoek zette aan tot reflectie. Hoe kunnen wij in onze centra nóg meer inzetten op projectmatig werken, met betrokken leerlingen en een duidelijke link met het werkveld? Hoe maken we de passie van onze leerkrachten nog zichtbaarder? En hoe geven we onze cursisten mee eigenaarschap over hun leerproces?

Met heel wat indrukken, ideeën en bewondering keren we terug. Dit werkbezoek was geen toeristische uitstap, maar een blik in de keuken van collega-onderwijsprofessionals. En wat we daar zagen, smaakte naar meer.